بلاگ
تغییر رنگ در پوست
در پوست و مو انسان سلول هایی در عمق اپیدرم (لایه بازال) و فولیکول مو تولید میشوند که ازطریق دندریتهایشان با کراتینوسیتها ارتباط نزدیکی برقرار میکنند و مسئول رنگ پوست و مو میباشند .این سلول ها ملانوسیت نام دارد. ملانوسیت ها سلول هایی با منشا تاج عصبی هستند که توانایی تولید ماده ایی به نام ملانین را دارد. در واقع منشاء جنینی ملانوسیت های اپیدرمی و مو یکسان است اما رشد آن متفاوت است. ملانین ها به دو شکل ائوملانین Eumelanin (رنگدانه تیره موجود در موی سیاه و پوست تیره) و فئوملانین Pheomelanin (رنگدانه روشن موجود در موهای قرمز و پوست سفید) وجود دارند. در بدن هر فرد هر دو نوع ملانین وجود دارد و رنگهای متفاوتی که در نقاط مختلف بدن هر فرد دیده می شود که از میزان و نسبت اختلاط این دو پیگمان در آن نقطه حاصل می شود. ملانین همچنین با جذب اشعه های مضر از جمله UVA، UVB، UVC ، نور آبی و گونه های فعال اکسیژن (ROS ) که محصولات جانبی فرآیندهای سلولی بدن شما هستند محافظت میکند . این سلول ها بر حسب رنگ پوست نژادهای مختلف و شرایط آب و هوایی ،کیفیت متفاوت دارند. چرخه زندگی ملانوسیت ها شامل مراحل مختلفی از جمله تعیین اصل و نسب از سلول های تاج عصبی جنینی (ملانوبلاست ها)، مهاجرت و تکثیر ملانوبلاست ها، تمایز ملانوبلاست ها به ملانوسیت، بلوغ ملانوسیت ها (تولید ملانین در اندامک های خاص ) می باشد. ملانوسیت ها همچنین در عنبیه ، گوش داخلی سیستم عصبی و قلب نیز وجود دارند.
از آنجایی که رنگدانه های پوست انسان و سنتز ملانین ها متغیر است پس میتوان گفت که تغییر رنگ پوست یکی از شایع ترین شکایات در بین بیمارانی است که برای اولین باربه درماتولوژیست مراجعه کرده اند . این عارضه دلایل بسیار متنوعی دارد و بسته به سن، رنگ طبیعی پوست ، ژنتیک ، قرار گرفتن در معرض ماورا بنفش ، مصرف برخی داروها و سایر بیماری های زمینه ای در افراد متفاوت ظاهر می شود.
تغییر رنگ پوست شامل اختلالات هیپوپیگمانتاسیون (روشنتر شدن پوست نسبت به رنگ طبیعی خود )، اختلالات هیپرپیگمانتاسیون (تیره تر شدن پوست نسبت به رنگ طبیعی خود ) و اختلالات ناشی از رسوب غیر طبیعی هر رنگدانه ای است که رنگ پوست را تغییر می دهد. مشکلات رنگدانه های پوست را می توان به صورت خوراکی و موضعی با داروها، داروهای گیاهی و محصولات آرایشی و بهداشتی و لیزر کنترل یا درمان کرد .
اختلالات هیپوپیگمانتاسیون :
تغییر رنگ پوست در هیپوپیگمانتاسیون زمانی اتفاق میافتد که تولید ملانین کاهش یابد و رنگ پوست به نسبت حالت طبیعی خود روشن تر میشود .
رایج ترین علل اختلالات هیپوپیگمانتاسیون عبارتند از:
- برخی اختلات ارثی مانند آلبنیسم
- التهاب پوست (تغییر رنگ پوست پس از التهاب)
- برخی از عفونت های قارچی (مانند کچلی ورسیکالر )
- ویتیلیگو
- داروهای خاص
- زخم های پوستی مثل تاول
- ملاسما
اختلالات هایپرپیگمانتاسیون:
تغییر رنگ پوست در هایپرپیگمانتاسیون زمانی اتفاق میافتد که تولید ملانین (رنگدانهای که به طور معمول در پوست یافت میشود) افزایش یافته و در اثر تجمع آن ، در پوست رسوب کرده و رنگ پوست تیره میشود.
علل اختلالات هایپرپیگمانتاسیون عبارتند از:
شایع ترین علت هایپرپیگمانتاسیون قرار گرفتن طولانی در معرض نور خورشید یا اشعه ماورابنفش است. که به شدت تولید ملانین را تحریک می کند و منجر به ایجاد تغییر رنگ ناهمواردر پوست و لکه های تیره میشود.
مکانیسم تشکیل :
- در مرحله اول اشعه ماوراء بنفش رادیکال های آزاد تولید می کند.
- در این مرحله رادیکال های آزاد و اشعه UV، عوامل بیولوژیکی را فعال می کند که بر ملانوسیت ها، سلول هایی که مسئول ایجاد رنگدانه آن هستند، تأثیر می گذارد.
- سپس آنزیم تیروزیناز اسید آمینه تیروزین را به رنگدانه های ملانین تبدیل می کند که می توانند قرمز یا قهوه ای باشند.
- در این مرحله نیز فعالیت مواد بیولوژیکی باعث افزایش فعالیت آنزیم تیروزیناز میشود .
- در مرحله آخر ،ملانین در سلول های سطح پوست از بین میرود . سلول ها از لایه های عمیقتر به لایه های سطحی حرکت میکنندو مطابق چرخه طبیعی ساختار پوست ریزش پیدا کرده و فرآیند لایه برداری طبیعی انجام میشود ودر این حین ملانین به صورت گرانول به کراتینوسیت های مجاور تحویل داده می شود.
از دیگر علت های هایپرپیگماتاسیون ناشی از شرایط پوستی میتوان به:
- قرار گرفتن پوست در معرض مواد شیمیایی
- سوختگی
- زخم
- پسوریازیس
- درماتیت آتوپیک
- آکنه پوست
- عوامل عفونی و قارچی
- اختلال های هورمونی
- عوامل وراثتی
- عوارض برخی از داروها
- لکه های پیری
نیز اشاره کزد.
برخی از بیماری ها و مشکلاتی که که تغییر رنگ پوستی ایجاد میکنند :
کچلی ورسیکالر (Tinea versicolor ):
یک عفونت قارچی شایع پوست است. قارچ با رنگدانه طبیعی پوست تداخل می کند و در نتیجه لکه های کوچک و تغییر رنگی ایجاد می کند. این لکهها ممکن است رنگ روشنتر یا تیرهتر از پوست اطراف داشته باشند و معمولاً نیم تنه و شانهها و گردن را درگیر میکنند. این مخمر در محیط های گرم، مرطوب و چرب رشد می کند و باعث رشد خارج از کنترل آن در کلنی های کوچک می شود. رشد بیش از حد مخمر در سطح پوست شما باعث ایجاد کچلی می شود. اغلب در نوجوانان و بزرگسالان جوان رخ می دهد
کرم ها، لوسیون ها یا شامپوهای ضد قارچ می توانند به درمان کچلی وسیکالر کمک کنند. اما حتی پس از درمان موفقیت آمیز، رنگ پوست ممکن است برای چندین هفته یا چند ماه ناهموار باقی بماند.
کرم حلقوی( درماتوفیتوز):
بثورات حلقوی شکل که در اثر عفونت قارچی روی پوست ایجاد می شود. و موجب خارش ، التهاب و پوسته پوسته شدن و تغییر رنگ پوست میشود و با داروهای موضعی یا خوراکی و شوینده های ضد قارچ بهبود میابد.
آفتاب سوختگی:
یکی از رایجترین مشکلات پوستی که ممکن است افراد به آن دچار شوند، آفتاب سوختگی میباشد . دلیل اصلی این عارضه بهخاطر قرار گرفتن طولانی مدت در مقابل نور خورشید و واکنش سریع پوست نسبت به اشعه ماورا بنفش است. فردی که دچار آفتاب سوختگی شده است، ممکن است شاهد التهابات و تیرگی در پوست خود باشد. این می تواند هر قسمت از پوست برهنه از جمله لاله گوش، پوست سر ، صورت ، دست ها و لب های شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. با گذشت زمان، آفتاب بیش از حد می تواند پیری را تسریع کند و و باعث تغییر رنگ پوستی شود .
درماتیت :
این گروه از بیماری ها خشکی ، خارش و التهاب پوست را در پی دارد و بروز علائم در افراد مختلف متفاوت میباشد ، اما اگر پوست شما تیره تر باشد، ممکن است قهوه ای، بنفش یا خاکستری به نظر برسد. پوست روشن تر قرمز می شود.
درماتیت تماسی :
این نوع از درماتیت زمانی اتفاق می افتد ک پوست شما در تماس مستقیم با عاملی محیطی قرار گرفته و میدهد ،تحریک شده و واکنش نشان میدهد . به عنوان مثال می توان به صابون های خاص، مواد شوینده ، لوازم آرایش ، پارچه های ابریشمی یا الیاف نایلون ،خاک برخی از گیاهان مانند پیچک سمی اشاره کرد . پوست می سوزد یا قرمز، برآمده و متورم می شود و گاهی شروع به لایه برداری می کند. و دچار تغییر رنگ میشود .
تروما پوستی :
آسیب پوستی یا نوعی زخم ناشی از سوختگی ، تاول ، عفونت میتواند باعث ایجاد لکههایی شود که روشنتر یا تیرهتر از رنگ پوست طبیعی شما هستند.برای درمان پوست در چنین مواردی میتوان از کرم های ترمیم کننده استفاده کرد .
اشعه ماوراء بنفش خورشید می تواند روند بهبودی را کند کند، بنابراین حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
ویتیلیگو( برص یا پیسی ) :
این بیماری باعث می شود که تکه هایی از پوست شما ملانین یا رنگ خود را از دست بدهد وپوست را روشنتر از رنگ طبیعی خود و گاها به رنگ سفید در میآورد . زمانی اتفاق میافتد که براثر اختلال در سیستم ایمنی بدن سلولهای سازنده ملانین ( ملانوسیت ها )میمیرند یا از کار میافتند. ویتیلیگو همچنین می تواند موهای شما و حتی داخل دهان شما را تحت تاثیر قرار دهد.
آکنه روزاسه :
بیماری مزمن پوستی که باعث تغییر رنگ در گونه ها، بینی، چانه یا پیشانی می شود. این مناطق در افراد مبتلا صورتی یا قرمز به نظر می رسند. همچنین التهاب پوست ممکن است همزمان با سایر ضایعات پوستی مانند تلانژکتازی (برجسته شدن عروق)، پوستول و پاپول بروز کند. زنان، افرادی که پوست روشنتری دارند ،کسانی که سابقه خانوادگی روزاسه دارند و نیز افرادی که دچار اختلالات سیستم ایمنی بدن هستند بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند.
لکه های سنی :
با افزایش سن، ممکن است شروع به دیدن این لکه های کوچک و تیره روی پوست خود کنید. و بیشتر در نواحی که در معرض نور خوشید هستند دیده میشودو به آنها لکه های خورشیدی یا لکه های کبدی نیز می گویند .اختلال در عملکرد کبد وآنزیم های آن نیز میتواند در بروز لکه ها نقش داشته باشند . لکه های پیری به اندازه کک و مک یا بزرگتر نیز هستند . آنها معمولاً مسطح، بیضی شکل، خرمایی یا قهوه ای تیره هستند. افراد جوان می توانند آنها را دریافت کنند، اما معمولاً بعد از 50 سالگی شروع می شوند.
واکنش به دارو:
استفاده از برخی داروها و قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند باعث واکنش پوستی شود که بسیار شبیه آفتاب سوختگی است. علاوه بر این، خود دارو می تواند تجمع یافته و باعث ایجاد رنگدانه شود. این دارو می تواند در داخل ماکروفاژهای پوستی باقی بماند و حتی تحت تغییرات شیمیایی در انواع جدیدتر ذرات قرار گیرد، مانند داروهای ضد مالاریا، ، ضد انعقادها، ضد میکروبی ها، ضد رتروویروس ها (antiretrovirals) و تتراسایکلین ها.
پسوریازیس :
این بیماری خودایمنی باعث ایجاد پلاک های فلس مانند و سفید رنگ و تغییر رنگ در هر قسمت از بدن شما می شود. پسوریازیس در پوست روشن تر قرمز به نظر می رسد. ممکن است در پوست های تیره تر بنفش، خاکستری یا قهوه ای تیره به نظر برسد. لکه ها در افراد رنگین پوست ضخیم تر هستند .
سرطان :
تغییر رنگ پوست ممکن است پس از جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی رخ دهد. همچنین ممکن است پس از واکنش آلرژیک به تزریق یا عوارض جانبی دارو متوجه آن شوید. ممکن است پوست شما کبود، قرمز یا تیره تر به نظر برسد. این تغییرات معمولاً پس از پایان درمان از بین می روند.
برای بهبود برخی از این واکنش های پوستی استفاده از محصولات نوپریت به ویژه لوسیون بدن نوپریت و شامپو های بدن نوپریت توصیه می شوند.