درماتیت ناحیه پوشک چیست؟

درماتیت ناحیه پوشک چیست؟ درماتیت یا التهاب ناحیه پوشک نوزادان از جمله آسیب‌های التهابی پوست است که در تمام سنین و فارغ از جنسیت در همه نوزادانی که از پوشک استفاده می‌کنند ممکن است اتفاق بیفتد ولی در بین نوزادان 3 تا 15 ماهه شیوع آن خیلی بیشتر است. این عارضه بصورت لک‌های قرمز رنگ در نواحی که با پوشک در تماس هستند از جمله ران، باسن و حتی ناحیه تناسلی دیده می‌شود. در بین نوزادانی که با پوشک‌های مدرن و یکبار مصرف تنفسی که چند لایه‌ای هستند و قابلیت جذب بیشتر ادرار و مدفوع را دارند، این نوع التهاب کمتر نیز دیده می‌شود اما اجتناب ناپذیر نیست و ممکن است برای این دسته نوزادان نیز اتفاق بیفتد.

علت بروز درماتیت ناحیه پوشک چیست؟

پوست از لایه‌های محافظ چربی تشکیل شده‌ است که هر گونه آسیب به آن منجر به بروز انواع ضایعه‌ها از جمله التهاب، عفونت و زخم می‌شود.

زمانی که پوست در مواجهه طولانی با ادرار و مدفوع قرار می‌گیرد، لایه‌های محافظ چربی از بین می‌روند و پوست را تحریک پذیر می‌کنند. در مدفوع، آنزیم‌های مختلفی وجود دارند که با حمله به چربی‌ها و پروتئین‌های سطح پوست، آن‌ها را از بین برده و پوست نیز بیشتر از قبل تحریک می‌شود. ترکیب شدن ادرار و مدفوع، به تشکیل ماده‌ای بنام هیدروکسید آمونیوم می‌انجامد که با تغییر pH پوست به سمت قلیایی شدن، تعادل pH طبیعی پوست را بهم زده و بروز عفونت‌های ثانویه را تقویت می‌کند. باکتری‌ها و قارچ‌های موجود بر روی پوست از محیط مرطوب و سرشار از مواد مغذی موجود بصورت فرصت طلبانه‌ای استفاده می‌کنند و عفونت‌های ثانویه ناشی از کاندیدا را نیز ایجاد می‌کنند. با تحریک پوست، هر گونه سابیده شدن پوست بدلیل تحرکات نوزادان، ناراحتی و آسیب پوست را بیشتر می‌کند. در نوزادانی که تغذیه اصلی آن‌ها با شیر خشک است، مدفوع آن‌ها pH قلیایی‌تری نسبت به تغذیه با شیر مادر ایجاد می‌کند و بروز درماتیت ناحیه پوشک نیز شدیدتر می‌شود.

همچنین از زمانی که نوزادان شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کنند، تکرار دفع مدفوع افزایش پیدا می‌کند و همینطور pH مدفوع نیز به سمت قلیایی شدن پیش رفته و احتمال بروز درماتیت ناحیه پوشک نیز افزایش می‌یابد. نکته قابل توجه اینکه درنوزادان با سابقه درماتیت آتوپیک، احتمال بروز درماتیت ناحیه پوشک نیز بیشتر می‌باشد.

در برخی موارد نیز پوست نوزاد ممکن است به عوض شدن پوشک با یک پوشک از برندی جدید و یا حتی محصولات بهداشتی حساسیت نشان دهد و حتی محکم بستن پوشک هم منجر به ایجاد التهاب این نواحی شود.

ویژگی های بالینی درماتیت ناحیه پوشک چیست؟

علائم پوستی و التهاب ناشی از پوشک معمولاً به شکل قرمزی پوست، براق شدن پوست در ناحیه بستن پوشک از جمله در پوست نواحی باسن، ران ها و اندام تناسلی دیده می‌شود. توجه به تغییرات خلق و خوی نوزادان مخصوصا گریه‌های نوزاد در زمان تعویض پوشک، شستشو یا لمس ناحیه بستن پوشک که قبلا دچار التهاب و سوختگی ادرار شده است.

روش‌های مختلف پیشگیری از درماتیت ناحیه پوشک و همچنین درمان آن:

بهترین استراتژی جهت مقابله با درماتیت ناحیه پوشک، پیشگیری از بروز آن است. از جمله مهمترین کارهایی که باید انجام شود این است که همواره نواحی پوشیده با پوشک، خشک و عاری از رطوبت باشند. تعویض پوشک باید در فواصل زمانی کوتاه انجام شود، با شوینده‌های بسیار ملایم و فاقد ترکیبات صابونی نواحی درگیر شستشو و تمیز شوند و حتی الامکان زمانی را برای قرار دادن نوزاد در هوای آزاد اختصاص دهید.

استفاده از لوسیون‌های بدن، کرم‌های محافظت از پا و مرطوب کننده‌های مناسب کودکان نیز پیشنهاد می‌شود. معمولا دستورالعمل‌های فوق در کاهش بروز درماتیت ناحیه پوشک موثرند ولی ممکن است که هر زمان این اتفاق بیفتد. یکی از چالش‌های درماتیت ناحیه پوشک، عفونت‌های میکروبی ناشی از کاندیدا و باکتری استافیلوکوک می‌باشد که برای درمان آن‌ها نیز باید اقدامات ضروری صورت گیرد. برخی داروهای ضد قارچ برای درمان عفونت به کاندیدا وجود دارد که تحت نظر پزشک توصیه می‌گردد اما برخی عصاره‌های گیاهی مانند روغن کالندولا به شکل چشمگیری خواص ضد میکروبی و ضد التهابی قوی دارند که مانع از گسترش عفونت و درمان آن نیز می‌شوند. همچنین ترکیبات ضد قارچی که ایمنی بالا و سمیت کمی دارند مانند پیروکتون اولامین، نیز می‌توانند بسیار موثر باشند.

در بین محصولات برند نوپریت، محصولات مختلفی وجود دارد که استفاده از آن‌ها در پیشگیری و درمان درماتیت ناحیه پوشک موثرند. از جمله این محصولات شامپو بدن بچه نوپریت است که در این شامپو از جدیدترین شوینده‌های معتبر و به روز دنیا بنام لورت-7-سیترات استفاده شده است. این شوینده نه تنها بعنوان یک شوینده ملایم کاربرد دارد که حتی خواص ضد میکروبی و مرطوب کنندگی قوی آن سبب می‌شود که احتمال بروز درماتیت ناحیه پوشک نیز بشدت کاهش یابد. محصول بعدی کرم محافظ پای بچه نوپریت (نپی کرم) می‌باشد که بدلیل داشتن ترکیبات ارزشمند، قدرت ترمیم کنندگی نواحی سوخته ناحیه پوشک، خاصیت ضد قارچ و همچنین خاصیت ضد التهابی قوی دارد. از جمله مهمترین ترکیبات این محصول، زینک اکساید، روغن گل مغربی، روغن کالندولا، بیزابولول (ماده موثر اصلی گیاه بابونه) و روغن دانه کتان می‌باشد که بطور چشمگیری روند التهابی پوست را مهار و بسرعت نواحی آسیب دیده را ترمیم می‌کند.

در بزرگسالانی که مجبور به استفاده از پوشک هستند، احتمال بروز درماتیت ناحیه پوشک وجود دارد. برای این دسته از افراد، در کنار معرفی محصولات فوق، شامپو بدن ضد قارچ نوپریت (نوپری فانگ) بدلیل داشتن ترکیب ضد قارچ پیروکتون اولامین و مرطوب کننده‌های ارزشمند موجود در فرمولاسیون این شامپو برای جلوگیری و همچنین درمان عفونت‌های قارچی بسیار موثر است.